ӨРТ ҚАУІПСІЗДІГІ БОЙЫНША КЕЗЕКТІ ШАРА ӨТТІ

Түркістан қаласы – Қазақстанның маңызды тарихи және мәдени орталықтарының бірі. Соңғы жылдары Түркістан облысының әкімшілік орталығы болуымен қатар қалада экономикалық және әлеуметтік даму қарқынды жүріп келеді. Мұның бәрі жаңа құрылыстардың, халық санының артуына және инфрақұрылымның күрделі өзгерістеріне әкелді. Дегенмен, осы даму мен халық санының өсуімен бірге қалада өрт қауіпсіздігі мәселелері де көкейкесті болып отыр. Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету – халықтың өмірі мен денсаулығын қорғау, материалдық зиянды азайту және қаланың қауіпсіздігін арттыру мақсатында маңызды рөл атқарады. Түркістан қаласының соңғы жылдардағы қарқынды дамуы және туризм саласының өсуі, жаңа қонақ үйлер мен қоғамдық мекемелердің ашылуы, жаңа тұрғын үйлердің салынуы – өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етуге деген талапты күшейтеді. Халықтың көптеп шоғырлануы және туристердің тұрақты келуі қаладағы қауіпсіздік жүйесін жетілдіруді талап етеді. Өрттердің көбі дұрыс сақталмаған қауіпсіздік ережелерінен, сапасыз электр жабдықтарынан немесе техникалық қызмет көрсету ережелерін елемеуден туындайды.

Өрт қауіпсіздігіне байланысты мәселенің өзектілігіне тоқталсақ, келесі факторлар маңызды рөл атқарады. Қалада көптеген тарихи және мәдени нысандар орналасқан. Олардың өртке қарсы қауіпсіздігін қамтамасыз ету ерекше маңызды, себебі мұндай нысандар қаланың тарихи мұраларының ажырамас бөлігі болып табылады. Халық санының өсуіне байланысты жаңа тұрғын үйлер мен қоғамдық нысандардың құрылысы жүргізілуде. Бұл нысандардың қауіпсіздік стандарттарына сай болуы маңызды. Түркістанның климаты құрғақ және ыстық, бұл өз кезегінде өрттің таралу қаупін арттырады. Өрттердің көпшілігі адамдардың салғырттығынан немесе техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтамаудан туындайды. Түркістан қаласындағы өрттердің негізгі себептеріне қаланың кейбір аудандарында электр жүйесінің ескіргендігі немесе сапасыз монтаждалғандығы өрттің туындауына себеп болуы мүмкін. Түркістандағы кейбір тұрғындар әлі де болса ашық отты пайдаланып, қауіпсіздік ережелерін сақтамайды. Бұл, әсіресе, шөп шабу немесе аула тазалау кезінде өрт қаупін туындатады. Қаланың кейбір нысандарында өртке қарсы жүйелердің жоқтығы немесе олардың техникалық жарамсыздығы өрт қауіпсіздігін төмендетеді. Өрттің алдын алу шаралары — тұрғындардың, кәсіпорындардың және билік органдарының бірлесе жұмыс істеуін талап етеді. Өрттің алдын алу үшін қолданылатын негізгі шаралар да бар. Қаланың барлық нысандары өртке қарсы қауіпсіздік ережелеріне сәйкес болуы тиіс. Бұл ретте құрылыс материалдарының сапасы, электр жабдықтарының дұрыс орнатылуы, өртке қарсы жүйелердің болуы ерекше маңызды. Өрттің алдын алу үшін халық арасында ақпараттандыру жұмыстарын жүргізу керек. Өрт қауіпсіздігіне арналған оқыту тренингтері, ақпараттық буклеттер және онлайн оқыту курстарын ұйымдастыру тұрғындардың қауіпсіздік ережелерін сақтауына ықпал етеді. Барлық жаңа нысандарда және қолданыстағы ғимараттарда заманауи өртке қарсы жүйелерді орнату қажет. Бұл жүйелер автоматты түрде өрттің пайда болуын анықтап, сигнал беру арқылы уақытында шара қолдануға мүмкіндік береді. Қала әкімдігі мен төтенше жағдайлар қызметі өртке қарсы іс-шараларды бақылау жұмыстарын жүргізіп, барлық нысандардың қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін қадағалауы қажет. Қауіпсіздік талаптарын бұзғандарға айыппұл салу, жабдықтарды жаңарту міндеттерін жүктеу сияқты шаралар қолданылуы тиіс. Өрт қаупін азайту үшін қаланың жасыл желектерін суару, шөптерді уақтылы шабу және қаланың шет аймақтарында өртке қарсы жолақтар жасау маңызды рөл атқарады. Бұл шаралар өрттің табиғи таралуына тосқауыл болуға көмектеседі. Аталған бағыттағы шаралар жазғы маусымда белсенді түрде жүзеге асырылғанын айта кеткеніміз абзал. Түркістан қаласы — көптеген тарихи ескерткіштердің отаны. Қожа Ахмет Ясауи кесенесі, басқа да көптеген тарихи нысандар — еліміздің мәдени мұрасы болып табылады. Бұл нысандардың өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін арнайы шаралар қабылдау қажет. Тарихи ғимараттарға автоматты өртке қарсы жүйелерді орнату олардың қауіпсіздігін арттырады. Бұл жүйелер өрттің пайда болуын уақытында анықтап, оны сөндіруге көмектеседі. Тарихи нысандарда эвакуация жолдарын айқын көрсетіп, өрт болған жағдайда адамдардың тез шығып кетуін қамтамасыз ету қажет. Тарихи нысандардың қызметкерлері өрт болған жағдайда қалай әрекет ету керектігін білуі керек. Бұл үшін арнайы оқыту бағдарламалары мен тренингтер ұйымдастыру маңызды. Өрттің алдын алу және өртті анықтау үшін заманауи технологияларды қолдану маңызды. Түркістан қаласында өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін келесі технологиялар қолданылады. Заманауи өрт дабылдары өрттің алғашқы белгілерін анықтап, тұрғындарды дер кезінде ескертуге мүмкіндік береді. Бұл жүйелерді барлық жаңа нысандарда және қолданыстағы ғимараттарда орнату қажет. Қоғамдық орындарда және маңызды нысандарда бейнебақылау жүйелерін орнату өрттің алдын алуға және оның себебін анықтауға көмектеседі. Бұл жүйелер арқылы өртке қауіпті жағдайларды ерте анықтап, тиісті шараларды қолдануға болады. Түркістан қаласындағы маңызды нысандарда автоматты өрт сөндіру жүйелерін орнату қажет. Бұл жүйелер өрттің таралуына жол бермей, оның ошағын тез арада сөндіруге мүмкіндік береді. Өрт қауіпсіздігіне арналған IoT құрылғылары мен сенсорлар өрттің шығуын автоматты түрде бақылауға және деректерді орталық бақылау жүйесіне жіберуге көмектеседі. Бұл технологиялар өрттің алдын алуға және оны тез анықтауға мүмкіндік береді. Түркістан қаласында өрт қауіпсіздігі мәдениетін қалыптастыру — бұл тұрғындарды, кәсіпкерлерді және мемлекеттік органдарды біріктіретін кешенді міндет. Өрт қауіпсіздігі мәдениеті — бұл тек заңдық талаптарды сақтау ғана емес, сонымен қатар өрттің алдын алу үшін күнделікті әрекеттерді жүзеге асыру. Осы тұста, қала тұрғындары мен туристер арасында өрт қауіпсіздігі ережелерін түсіндіру үшін ақпараттық кампаниялар өткізу маңызды. Бұл кампаниялар телеарналарда, әлеуметтік желілерде, мектептерде және басқа да қоғамдық орындарда жүргізілуі мүмкін. Өрт қауіпсіздігі туралы білім беру мектептер мен жоғары оқу орындарының бағдарламаларына енгізілуі керек. Бұл балалар мен жастардың өрт қауіпсіздігі ережелерін меңгеруіне мүмкіндік береді. Қоғамдық орындар мен ірі нысандарда жұмыс істейтін қызметкерлерге өрт қауіпсіздігіне қатысты оқыту бағдарламаларын ұйымдастыру қажет. Оларға өрт жағдайында қалай әрекет ету керектігін түсіндіру олардың өздеріне және өзгелерге қауіпсіздік деңгейін арттыруға ықпал етеді. Бұл бағыттағы шаралар облыс орталығында қарқынды түрде іске асып келе жатыр десек, артық айтпаған болар едік. Мәселен, жуырда Түркістан қаласы Төтенше жағдайлар басқармасының қызметкерлері қала көлемінде орналасқан жаңадан салынып жатқан нысандардың жұмысшыларына және қала аумағындағы кәсіпкерлік нысандарға (кафе, ресторан, сауда орталықтар) өрт қауіпсіздігін сақтау бойынша ҚР ТЖМ-нің 2022 жылғы 21 ақпанындағы нөмірі 55 бұйрығындағы “Өрт қауіпсіздігі” қағидаларына сәйкес нұсқама жүргізді. Шара барысында көптеген кәсіпкерлік нысандар, тамақтану орындары, сонымен қатар жеке тұрғын үйлерде түсіндірме жұмыстары жүргізілді. Түркістан қаласындағы өрт қауіпсіздігі – қаланың тұрғындарының, туристердің және тарихи-мәдени мұраларының қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі маңызды бағыт. Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету тек қана заңдар мен талаптарды сақтаумен шектелмейді. Ол үшін тұрғындар мен кәсіпкерлердің, мемлекеттік органдар мен қоғамдық ұйымдардың бірлескен әрекеттері қажет. Өрт қауіпсіздігі мәдениетін қалыптастыру, заманауи технологияларды қолдану, ақпараттық кампаниялар өткізу және өртке қарсы жүйелерді орнату арқылы ғана Түркістан қаласының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге болады. Бұл шаралар қаланың дамуымен қатар халықтың өмірін қауіпсіз етуге және тарихи мұраларды сақтап қалуға көмектеседі. Өрт қауіпсіздігін сақтау — барлығымыздың ортақ міндетіміз, және әрбіріміз осы маңызды мәселеге жауапкершілікпен қарауымыз керек.

Айта кетейік, өрттен қорғану шаралары өзіңіздің немесе маңайыңыздағылардың, тіпті кез келген бір адамның өмірін арашалауыңызға ықпал етуі мүмкін.  Сондықтан апаттық жағдайдың алдын алу шараларына бейжай қарамай, үйреніп, өрт орын алса, сасқалақтамай қолдануларыңызды сұраймыз. Бірінші, егер сіз ғимаратта тұрсаңыз түтін дабылын орнатыңыз. Түтін дабылы өртті ерте анықтау үшін өте маңызды. Олар ғимараттың әр қабатында және жатын бөлмелерінің жанында орнатылуы керек. Дабылдың дұрыс жұмыс істеп тұрғанына көз жеткізу үшін оны үнемі тексеріп, күтіп ұстаңыз. Екінші, өрт сөндіргіш құралын естен шығармаңыз. Өрт сөндіргіш құралды ғимараттағы оңай, қолжетімді жерлерге қойыңыз. Маңайыңыздағы адамдарға оларды қалай тиімді пайдалану керектігін үйретіңіз және үнемі тексерулер мен техникалық қызмет көрсетуді жүргізіңіз. Үшінші, өрт сөндіру жүйелері: автоматты өрт сөндіру жүйелері өртті бақылауда немесе сөндіруде өте тиімді. Оларды ғимараттарда, әсіресе асүйлер, серверлік кеңістіктер және қоймалар сияқты қауіпті аймақтарда орнату керек. Төртінші, апаттық шығу маршруттары: апаттық шығу маршруттарын жарқыраған белгілермен анық белгілеңіз және олардың кез келген уақытта кедергісіз және оңай қол жетімді екеніне көз жеткізіңіз. Тұрғындарды эвакуациялау рәсімдерімен таныстыру үшін тұрақты жаттығулар өткізіңіз. Бесінші, отқа төзімді материалдар: өрттен оқшаулану және оның таралуының алдын алу үшін өртке қарсы есіктер, қабырғалар мен төбелер сияқты отқа төзімді құрылыс материалдарын пайдаланыңыз. Бұл әсіресе жанғыш материалдар сақталатын немесе жоғары қауіпті әрекеттер жүзеге асырылатын бөлмелерде өте маңызды рол ойнайды. Алтыншы, электр қауіпсіздігі: ықтимал өрт қаупін анықтау және жою үшін электр жүйелерін, сымдарды және жабдықты үнемі тексеріп отырыңыз.