ТҮРКІСТАН: ЭВАКУАЦИЯЛЫҚ ОҚУ-ЖАТТЫҒУ ЖИЫНЫ ӨТКІЗІЛДІ

Табиғи және техногендік апаттар адам өміріне үлкен қауіп төндіреді. Зілзала мен өрт сияқты төтенше жағдайлар – әлемдегі ең қауіпті апаттардың бірі, олардың салдарынан көптеген адамдар зардап шегіп, материалдық шығындар туындап жатады. Мұндай апаттар кезінде ең басты міндет – адамдардың өмірін құтқару, олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Эвакуциялау жұмыстары зілзала мен өрт кезіндегі ең маңызды шаралардың бірі болып табылады. Бұл мақалада зілзала мен өрт кезіндегі эвакуциялау жұмыстарының маңыздылығы, оларды ұйымдастырудың негізгі тәсілдері мен қиындықтары қарастырылады. Зілзала – жер қыртысының кенеттен қозғалуынан туындайтын табиғи апат. Оның салдарынан ғимараттар қирайды, адамдар жарақат алады, көлік және инженерлік инфрақұрылым бұзылады. Зілзаланың басты ерекшелігі – оның күтпеген уақытта орын алуы және үлкен көлемде залал келтіруі. Сондықтан зілзала кезінде жылдам әрі үйлесімді эвакуациялау жұмыстарының маңызы зор.

Зілзала кезінде эвакуациялау жұмыстары жер сілкінісі басталған сәттен бастап адамдарды қауіпсіз жерге көшіруді қамтиды. Бұл шаралардың тиімділігі адамдардың төтенше жағдайлар кезінде не істеу керектігін білуіне, сондай-ақ арнайы қызметтердің үйлесімді әрекет етуіне байланысты. Эвакуациялау шараларының сапасы адамдардың өмірін сақтап қалуда шешуші рөл атқарады. Өрт – техногендік апаттардың бірі, ол тұрғын үйлерде, өндірістік нысандарда, ормандарда және басқа да жерлерде орын алуы мүмкін. Өрттің басты қауіптілігі – оның жылдам таралуы және бақылауға алынуының қиын болуы. Өрт кезінде адамдарға үлкен қауіп төнеді, себебі ол жылдам таралып, адамдарды түтінге улану және оттың таралуынан қорғау мүмкін болмай қалуы ықтимал. Өрт кезіндегі эвакуациялау жұмыстары тұрғындар мен жұмысшыларды қауіпсіз жерге көшіруді және өртті сөндіру шараларын үйлестіруді қамтиды. Эвакуациялау барысында уақыт пен үйлесімділік өте маңызды рөл атқарады, себебі әрбір секунд адамның өмірін құтқаруда шешуші мәнге ие. Зілзала мен өрт кезіндегі эвакуациялау жұмыстары бірнеше негізгі кезеңдерден тұрады. Бұл кезеңдер төтенше жағдайлар кезінде адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және зардап шеккендердің санын азайту мақсатында ұйымдастырылады. Төтенше жағдайлар орын алмас бұрын, тұрғындар мен қызметкерлер эвакуациялау жолдары, қауіпсіз жерлер және эвакуациялау ережелерімен танысуы керек. Оқу-жаттығу жиындарын өткізу – адамдардың төтенше жағдайлар кезінде қалай әрекет ету керектігін үйренуіне көмектеседі. Дайындық кезеңі адамдардың қауіпсіздігіне тікелей әсер етеді, сондықтан бұл кезеңге үлкен мән беру қажет. Төтенше жағдай орын алғанда, ең алдымен, адамдарды қауіпсіз жерге эвакуациялау керек. Бұл кезеңде қызметтер арасындағы үйлесімділік, адамдардың сабырлылығы және эвакуациялау жолдарының ашықтығы маңызды рөл атқарады. Эвакуациялау кезінде адамдарды ұйымдасқан түрде қауіпсіз жерге көшіру қажет, ал құтқарушылар эвакуациялау жолдарын бақылап, зардап шеккендерге көмек көрсетуі тиіс. Адамдар қауіпсіз жерге көшірілгеннен кейін, оларға медициналық көмек көрсету, психологиялық қолдау көрсету және олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету керек. Бұл кезеңде эвакуацияланған адамдардың жағдайын тексеру және олардың қажеттіліктерін қанағаттандыру маңызды. Зілзала мен өрт кезіндегі эвакуациялау жұмыстарының тиімділігіне бірнеше факторлар әсер етеді. Бұл факторлар эвакуациялау шараларының табысты немесе сәтсіз болуына ықпал етеді. Тұрғындардың төтенше жағдайлар кезіндегі әрекеттер туралы хабардар болуы – эвакуациялау шараларының тиімділігін арттырады. Тұрғындар алдын ала дайындық жаттығуларына қатысып, эвакуация жолдары мен қауіпсіз жерлер туралы ақпарат алуы қажет. Құтқарушылар, өрт сөндірушілер, медицина қызметкерлері және басқа да арнайы қызметтер арасындағы үйлесімділік эвакуациялау жұмыстарының сапасын арттырады. Олар бір-бірімен байланысып, ақпарат алмасып, үйлесімді жұмыс істеуі керек. Эвакуациялау жұмыстарында қолданылатын техникалық жабдықтар мен инфрақұрылымның жағдайы да маңызды рөл атқарады. Мысалы, эвакуация жолдарының ашық болуы, өрт сөндіру құралдарының жұмысқа жарамдылығы және байланыс құралдарының болуы эвакуациялау жұмыстарының сапасына тікелей әсер етеді. Эвакуациялау кезінде адамдардың психологиялық дайындығы да маңызды. Адамдар дүрбелеңге түспей, сабырлылықты сақтап, құтқарушылардың нұсқауларын орындауы қажет. Төтенше жағдайлар кезінде дұрыс шешім қабылдау үшін психологиялық дайындық үлкен мәнге ие. Оқу-жаттығу жиындары – зілзала мен өрт кезіндегі эвакуациялау жұмыстарының маңызды бөлігі. Оқу-жаттығулар адамдарды төтенше жағдайлар кезінде қалай әрекет етуге үйретеді және арнайы қызметтердің үйлесімді жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Оқу-жаттығулардың маңыздылығы келесі аспектілерде көрінеді. Оқу-жаттығулар халық арасында қауіпсіздік мәдениетін қалыптастырады. Адамдар өздерінің өмірі мен мүлкін қорғау үшін қандай іс-қимылдар жасау керектігін үйренеді. Қауіпсіздік мәдениеті – төтенше жағдайлардан келетін зиянды азайтуға бағытталған маңызды қадам. Оқу-жаттығулар арнайы қызметтердің үйлесімді жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Құтқарушылар, өрт сөндірушілер, медицина қызметкерлері және басқа да мамандар бірлесіп жұмыс істеп, төтенше жағдайларда қалай әрекет ету керектігін тәжірибе жүзінде меңгереді. Оқу-жаттығулар кезінде техникалық жабдықтардың жұмысқа жарамдылығы тексеріледі. Өрт сөндіру құралдары, байланыс құралдары, эвакуация жолдары – барлығы да төтенше жағдайлар кезінде тиімді жұмыс істеуі тиіс. Оқу-жаттығулар ақауларды анықтап, оларды түзетуге мүмкіндік береді. Оқу-жаттығулар адамдардың психологиялық тұрақтылығын арттырады. Төтенше жағдайлар кезінде сабырлы болу, дұрыс шешім қабылдау және құтқарушылардың нұсқауларын орындау – өмірді сақтап қалудың басты шарттары. Осы орайда, Түркістан қаласында «Түркістан аумақтық балалар арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы» КММ-де жер сілкінісіне және өрт болған жағдайда эвакуациялық оқу-жаттығу өткізілді. Оқу-жаттығуға персоналдық қызметкерлерге және балаларға қауіпсіздік шараларын жеткізу мақсатында арнайы әзірленген әдістемелік ұсынымдар жеткізілді. Зілзала мен өрт кезіндегі эвакуациялау жұмыстары – адамдардың өмірін сақтап қалудың және олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етудің ең маңызды шараларының бірі. Эвакуациялау жұмыстарының тиімділігі адамдардың төтенше жағдайлар кезіндегі хабардарлығына, арнайы қызметтердің үйлесімділігіне, техникалық жабдықтардың дайындығына және психологиялық тұрақтылыққа байланысты. Оқу-жаттығу жиындары халықты және арнайы қызметтерді төтенше жағдайларға дайындап, қауіпсіздік мәдениетін қалыптастыруға көмектеседі. Эвакуациялау шараларының сапасы – адамдардың өмірі мен денсаулығын қорғаудың негізі. Сондықтан төтенше жағдайларға алдын ала дайындалу, оқу-жаттығуларға қатысу және қауіпсіздік ережелерін сақтау – баршамыздың ортақ міндетіміз. Тек осылай ғана біз өзіміздің және жақындарымыздың өмірін қауіп-қатерден қорғап, қоғамдағы қауіпсіздікті қамтамасыз ете аламыз.

Айта кетейік, зілзала – табиғаттың ең қауіпті және күтпеген апаттарының бірі. Оның салдарынан көптеген адамдар зардап шегіп, материалдық шығындарға ұшырауы мүмкін. Жер сілкінісі кезінде адамдардың өмірін сақтау және апаттан келетін зиянды азайту үшін белгілі бір қорғану шараларын сақтау өте маңызды. Зілзаладан қорғанудың басты жолдарының бірі – алдын ала дайындық. Бұл дайындықты әр адам өзінен бастау керек. Үйде немесе жұмыс орнында зілзала болған кезде қандай әрекет ету керектігін алдын ала білу – өмірді сақтап қалудың маңызды шарттарының бірі. Зілзалаға дайындық барысында үйдің тұрақтылығын тексеріп, қажет болса қосымша күшейткіштер орнату қажет. Сонымен қатар, жиһаздарды қабырғаға бекітіп, ауыр заттарды жоғары сөрелерден төменге қою арқылы қауіпті азайтуға болады. Мұндай қарапайым шаралар жер сілкінісі кезінде жарақат алу мүмкіндігін төмендетеді. Зілзала кезінде дұрыс әрекет ету – өмірді сақтап қалудың тағы бір маңызды факторы. Жер сілкінісі басталған сәтте сабырлылық сақтап, қауіпсіз орын табу қажет. Үй ішінде болсаңыз, стол астына немесе есік жақтауына тығылып, басыңызды қорғау керек. Ешқандай жағдайда терезеге жақындамаңыз, себебі әйнектер сынып, жарақат әкелуі мүмкін. Егер сыртта болсаңыз, ғимараттардан, электр бағаналарынан және басқа да құлау қаупі бар нысандардан алыс жерде тұрыңыз. Жер сілкінісі кезінде дүрбелеңге түспеу және сабырлылықты сақтау – өмірді сақтап қалудың басты шарттарының бірі. Зілзаладан кейінгі кезеңде де қауіптер болуы мүмкін. Сол себепті, апат аяқталғаннан кейін, ғимараттың құрылысын тексеріп, ақауларды анықтаған жөн. Егер ғимараттың құрылымы бұзылған болса, дереу ғимараттан шығып, қауіпсіз жерге көшу қажет. Сондай-ақ, төтенше жағдайлар қызметінің нұсқауларын мұқият орындау керек. Олар апат салдарын жоюға және зардап шеккендерге көмек көрсетуге бағытталған қажетті шараларды жүзеге асырады. Зілзаладан қорғану үшін білім мен дайындық маңызды рөл атқарады. Тұрғындарды зілзаладан қорғану туралы ақпараттандыру, арнайы оқу-жаттығу жиындарын өткізу, мектептер мен жұмыс орындарында төтенше жағдайлар кезінде дұрыс әрекет ету ережелерін үйрету – апаттан келетін зиянды азайтуға көмектесетін шаралардың бірі. Әрбір адам төтенше жағдайларға дайын болуы және өз өмірін қорғау үшін қажетті іс-шараларды орындауы тиіс. Зілзаладан қорғану – бұл әрбір адамның жеке жауапкершілігі. Алдын ала дайындық, дұрыс әрекет ету және төтенше жағдайлар қызметінің нұсқауларын орындау арқылы біз өзімізді және жақындарымызды апаттан қорғап, өмірімізді сақтап қала аламыз. Табиғаттың қаталдығынан құтылу мүмкін болмаса да, оған дайын болу – біздің қолымызда.