ГАЗ ҚАУІПСІЗДІГІ БОЙЫНША ТҮСІНДІРМЕ ЖҰМЫСТАРЫ ЖҮРГІЗІЛДІ

Қазақстанның климаттық ерекшеліктері ескеріле отырып, жылу маусымы — жыл сайын қауіпті әрі маңызды кезеңдердің бірі болып табылады. Қыстың суық күндері адамдар үйлерін жылыту үшін табиғи газды кеңінен пайдаланады, бірақ газды дұрыс қолданбау түрлі қайғылы жағдайларға себеп болуы мүмкін. Сондықтан жылу маусымында газ қауіпсіздігін сақтау — әрбір адамның басты міндеті. Газ — күнделікті өмірде кеңінен қолданылатын жанармай көзі, оның көмегімен үйлерімізді жылытамыз, тағам дайындаймыз және көптеген тұрмыстық міндеттерді орындаймыз. Бірақ газдың табиғи қауіптілігі де бар. Газ иіссіз, түссіз болғандықтан, оның таралуын байқау оңай емес. Оның сыртқа шығуы не дұрыс жағылмауы улы газдардың бөлінуіне және ауадағы оттегі мөлшерінің азаюына әкеледі. Бұл адам өміріне үлкен қауіп төндіреді.

Газ қолдану кезінде қарапайым қауіпсіздік ережелерін сақтау арқылы көптеген қайғылы жағдайлардың алдын алуға болады. Сондықтан газ қауіпсіздігі бойынша негізгі ережелерді ұмытпаған абзал. Ол үшін газ қазандығы, газ плитасы сияқты жабдықтардың техникалық жағдайын үнемі тексеріп отыру қажет. Жыл сайын арнайы мамандарды шақырып, газ жабдықтарын тексертіп, қажетті қызмет көрсету шараларын жүргізу маңызды. Газ жабдығын қосқан кезде ашық отты қолдануға ерекше мән беру керек. Газды қосу барысында оттың кенеттен пайда болуына жол бермеу үшін ең алдымен газды жағып, содан кейін ғана отын қосу қажет. Үйдің ішіндегі газ иісін болдырмау үшін жақсы желдеткіш жүйесінің болуы маңызды. Газ жабдықтарын қолдану кезінде есік-терезелерді ашып, ауаның еркін қозғалуына жағдай жасау керек. Газ қондырғыларын тек кәсіби мамандар ғана орнатуы тиіс. Өз бетімен орнатылған газ жабдықтары дұрыс жұмыс істемей, апатты жағдайларға алып келуі мүмкін. Балалар газ плитасын немесе басқа да газ құрылғыларын қолданып, өздеріне және айналасына қауіпті жағдай туғызуы мүмкін. Сондықтан балалардың газ жабдықтарына жақындауына жол бермеу керек. Улы газ — түссіз, иіссіз, дәмсіз газ, ол толық жанбаған отыннан шығады. Бұл газдың қауіптілігі оның байқалмай тез таралып, адам өміріне өте үлкен қауіп төндіруінде жатыр. Улы газдың әсерінен улану немесе өлім жағдайлары көбінесе дұрыс қолданылмаған газ жабдықтарынан немесе желдеткіш жүйелердің болмауынан орын алады. Улы газдың белгілері — бас айналу, әлсіздік, тыныс алудың қиындауы, жүрек айнуы. Осындай белгілер пайда болғанда, дереу таза ауаға шығу және дәрігерлерді шақыру қажет. Үй ішінде улы газдың деңгейін анықтайтын арнайы датчиктерді орнату арқылы осы қауіптің алдын алуға болады. Жылу маусымында газ қауіпсіздігін сақтау үшін төмендегі қауіпсіздік шаралары маңызды. Газ жабдықтарын жүйелі түрде тексерту керек. Әрбір үйде газ қондырғыларының, соның ішінде газ қазандығы, плита, жылыту қондырғыларының дұрыс жұмыс істеп тұрғанын тексертіп отыру керек. Газ қондырғыларын тексерту жылына бір реттен кем болмауы тиіс. Газ иісін анықтайтын датчиктерді орнату қажет. Улы газ немесе метанның таралуын анықтайтын арнайы датчиктерді орнату — үлкен қауіптің алдын алуға мүмкіндік береді. Бұл датчиктер газдың таралуын байқап, уақытында ескерту береді. Оқытулар және түсіндіру шаралары ұмыт қалмауға тиіс. Газ қауіпсіздігіне қатысты оқыту және ақпараттық шаралар ұйымдастыру өте маңызды. Әсіресе балалар мен қарт адамдарға қауіпсіздік ережелерін түсіндіру қажет. Егер газдың иісі шыққанын байқасаңыз, төмендегі әрекеттерді орындау керек. Газ вентилін жабыңыз, үйдегі газ жабдықтарын ажыратыңыз. Электр шамдарын немесе кез келген электр құралдарын қоспау керек, себебі бұл жарылысқа себеп болуы мүмкін. Есік-терезелерді ашып, үй ішін желдетіңіз. Газдың таралуын байқасаңыз, дереу газ қызметіне хабарласыңыз және кәсіби мамандардың келуін күтіңіз. Жылу маусымында газ қауіпсіздігін сақтау — тек жеке адамның ғана емес, бүкіл қоғамның міндеті. Әр адам өзінің және отбасының қауіпсіздігін сақтау үшін қажетті шараларды қабылдауы тиіс. Сонымен қатар көршілерге де көмек көрсету, қауіпті жағдайларды байқап, дер кезінде ескерту — азаматтық міндет болып табылады. Газбен байланысты апатты жағдайлардың алдын алу үшін тұрғындардың бір-біріне қолдау көрсетуі маңызды. Мысалы, көршіңіздің газ жабдықтарын дұрыс қолданбай жатқанын байқасаңыз, оларға ескерту жасау немесе тиісті қызметтерге хабарлау қажет. Қауіпсіздік ережелерін елемеу тек бір үйдің емес, бүкіл тұрғындардың өміріне қауіп төндіреді. Осы тұста айта кетерлігі, Түркістан қаласында жылу маусымына байланысты қауіпсіздік шаралары бойынша бірқатар іс-шаралар өтіп жатыр. Мәселен, бұған дейін қауіпсіздік шараларын сақтау мақсатында көгілдір отынның есептегіш құралдарын мерзіміне сай тексертуден өткізу және ауыстыру қажеттіліктері бойынша Түркістан қаласы әкімдігінің өкілдері мен ҚазақГаз, ҚазТрансГаз Аймақ, антимонополия салаларының жауапты мамандары тұрғындармен кездесулер өткізді. Заң аясында тұтынушылар газ есепке алу құралының сақталуына, техникалық жай-күйіне және әр 5 жыл сайын мерзімаралық тексеруіне өзі жауапты. Бастапқы тексеру зауытта жүргізіліп, кейінгі тексерулерді тұтынушы өзі қамтамасыз етуі қажет. Газ есептеу құралының зауыттан шыққан уақыты өзіне тиесілі құжатында немесе есептеу құралының өзінде көрсетіледі. Есептеу құралын тексерту үшін газ компанияларының мамандары арқылы тексерте аласыз. Мерзімаралық тексеруден уақытылы өткізілмесе және жарамсыз деп танылса, заң аясында нормативті есептеулер жүргізіледі. Сондықтан артық шығынға қалмау үшін газ тексеру құралдарын әр бес жыл сайын тексерудің және қауіпсіздік шараларын қатаң сақтаудың өажет екенін еске саламыз. Жылу маусымында газ қауіпсіздігін сақтау — әрбір азаматтың жеке және қоғамдық міндеті. Газды дұрыс қолданбау үлкен қайғылы жағдайларға алып келуі мүмкін, сондықтан қауіпсіздік ережелерін сақтап, газ жабдықтарының техникалық жағдайын үнемі тексеріп отыру қажет. Әрбіріміз осы міндетті орындасақ, өзіміздің және жақындарымыздың қауіпсіздігін қамтамасыз етеміз. Газ қауіпсіздігін сақтау тек техникалық шараларға ғана байланысты емес, ол сондай-ақ жауапкершілік пен бір-бірімізге деген қамқорлықты талап етеді. Сондықтан газбен байланысты қауіпсіздік мәселелерін елемей, өзіміздің және қоғамның қауіпсіздігіне нұқсан келтірмейік.

Айта кетейік, Қазақстанда жылдың төрт мезгілі анық бөлінген және оның әрқайсысының өзіндік ерекшеліктері бар. Әсіресе қыстың суық кезі жылу маусымының басталуымен ерекшеленеді. Жылу маусымы — қоғам үшін ең маңызды кезеңдердің бірі, өйткені осы кезде тұрғын үй-коммуналдық қызметтер, газ және электр энергиясын қолдану деңгейі артады. Жылу маусымының басталуы өз кезегінде үлкен дайындықты, қауіпсіздік шараларын сақтауды және қоғамдық жауапкершілікті талап етеді. Жылу маусымына дайындық — үлкен дайындық жұмыстары мен ұйымдастыру шараларын қажет етеді. Жылу жүйелерін тексеріп, оларды қайта жаңарту және техникалық қызмет көрсету — маусымның басты кезеңдерінің бірі. Әрбір үй және мекеме жылу маусымына дайын болу үшін қажетті жұмыстарды алдын ала жоспарлауы керек. Жылу маусымына дайындықтың негізгі кезеңдері белгілі. Тарқатсақ, жылу маусымы басталар алдында барлық қазандықтар мен жылу жүйелері тексерілуі керек. Жабдықтардың дұрыс жұмыс істеп тұрғанын тексеру арқылы келесі маусымда апатты жағдайлардың алдын алу мүмкіндігі артады. Жылу жүйелерінің ұзақ мерзімді және тиімді жұмыс істеуі үшін оларды жүйелі түрде жөндеу және техникалық қызмет көрсету қажет. Құбырларды тазалау, клапандарды ауыстыру, жылу алмастырғыштарды жаңарту — мұның барлығы жылу маусымына дайындықтың міндетті элементтері. Жылу маусымында газ, көмір, ағаш және басқа да отын түрлерін қолдану деңгейі артады. Сондықтан осы ресурстарды алдын ала жинақтау және дұрыс бөлу қажет.  Жылу маусымына дайындық барысында газ және электр жабдықтарының қауіпсіздігіне ерекше көңіл бөлу қажет. Өрттің алдын алу шараларын қабылдау, тұрғындар мен қызметкерлерге қауіпсіздік ережелерін түсіндіру — маңызды қадамдар. Қазақстандағы тұрғын үйлерде жылу беру негізінен орталықтандырылған жүйе арқылы жүзеге асады. Бұл жүйе қалаларда және ірі елді мекендерде қолданылады. Жеке үйлерде көбінесе газ немесе көмір қазандығы пайдаланылады. Жылу маусымында қауіпсіздік шараларын сақтау өте маңызды. Бұл маусымда өрттің шығу қаупі артып, газбен улану жағдайлары жиі кездеседі. Сондықтан қауіпсіздік ережелерін сақтау арқылы қайғылы жағдайлардың алдын алуға болады. Газ жабдықтарын дұрыс пайдалану — маңызды қауіпсіздік шарты. Газдың ағып кетуі улы газдардың бөлінуіне және өрттің шығуына әкелуі мүмкін. Газдың таралуын болдырмау үшін оны қолданған кезде ауа алмастырғыштардың дұрыс жұмыс істеп тұрғанын тексеру қажет. Жылу маусымында электр жабдықтарын қауіпсіз қолдану да маңызды. Қосылған электр жабдықтарын қараусыз қалдырмау, сымдардың және розеткалардың дұрыс жұмыс істеуін тексеру — электр қауіпсіздігінің басты талаптары. Қазандықтар мен жылыту құралдарының маңында жанғыш заттарды сақтамау, олардың дұрыс жұмыс істеп тұрғанын тексеру, өрт сөндіргіш құралдарын дайын ұстау — өрттің алдын алу үшін қажет шаралар. Жылыту құралдарын қолдану барысында бөлменің дұрыс желдетілуін қамтамасыз ету керек. Бұл әсіресе газ жабдықтарын қолдану кезінде маңызды, өйткені дұрыс желдетілмеген жағдайда көмірқышқыл газымен улану мүмкіндігі жоғары. Жылу маусымы тек адамдардың денсаулығына ғана емес, қоршаған ортаға да әсер етеді. Жылу үшін қолданылатын энергия көздері — газ, көмір, ағаш — ауаға көмірқышқыл газы мен басқа да зиянды заттарды шығарады. Бұл парниктік эффектіні күшейтіп, климаттың өзгеруіне әкеледі. Жылу маусымы тек технологиялық және экологиялық қана емес, сондай-ақ әлеуметтік мәселелерді де қамтиды. Жылу маусымында әсіресе әлеуметтік әлсіз топтар — зейнеткерлер, көп балалы отбасылар, аз қамтылған тұрғындар ерекше қолдауды қажет етеді. Оларға көмір, отын немесе газ алу қиын болуы мүмкін, сондай-ақ тұрғын үйлерін жылыту шығындары да үлкен жүктеме болуы мүмкін. Мемлекеттік деңгейде жылу маусымында әлеуметтік әлсіз топтарға қолдау көрсету үшін арнайы бағдарламалар қарастырылады. Тұрғындарға отынмен көмек көрсету, тұрғын үй төлемдерін субсидиялау, коммуналдық қызметтерді жеңілдікпен төлеу сияқты шаралар осы мақсатқа бағытталған. Жылу маусымы кезінде тұрғындардың денсаулығына ерекше көңіл бөлу керек. Суық күндері дұрыс жылытылмаған бөлмелерде тұру түрлі аурулардың, соның ішінде тұмау, бронхит, пневмония сияқты респираторлық аурулардың дамуына ықпал етеді. Сонымен қатар көмірқышқыл газының ағып кетуі немесе жылу жабдықтарының дұрыс жұмыс істемеуі де тұрғындардың денсаулығына зиян тигізуі мүмкін. Жылу маусымы — Қазақстан халқы үшін ең маңызды кезеңдердің бірі. Бұл кезеңде әрбір тұрғын, мекеме және мемлекеттік орган өз міндеттерін дұрыс орындауы тиіс. Жылу маусымына дайындық, қауіпсіздік шараларын сақтау, экологиялық және әлеуметтік мәселелерді ескеру — қоғамның тұрақты және қауіпсіз өмір сүруін қамтамасыз етудің маңызды элементтері. Жылу маусымында қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін әрбіріміз жауапты болуымыз керек. Жылу жүйелерін дұрыс қолдану, жабдықтардың техникалық жағдайын қадағалау, көршілерімізге көмек көрсету арқылы ғана біз бұл кезеңді қауіпсіз және жайлы етіп өткізе аламыз. Жылу маусымы — тек жылыту ғана емес, сондай-ақ бір-бірімізге қамқорлық көрсету кезеңі екендігін ұмытпайық.